معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه راه‌آهن رشت – آستارا طبق برنامه پیش می‌رود، گفت: از دولت روسیه برای این کار وامی گرفته شده و با توجه به موافقتنامه بین دو کشور، امیدواریم از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی، یعنی حدود یک ماه‌ونیم دیگر این پروژه شروع شود.
به گزارش نیمرخ به نقل از ایسنا، «شهریار افندی‌زاده» در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به پروژه‌های کلان وزارت راه و شهرسازی گفت: در وزارت راه و شهرسازی دو پروژه کلان وجود دارد یکی نهضت ملی مسکن با هدف ساختن چهار میلیون مسکن ظرف چهار سال و موضوع دوم پروژه ایران‌راه یا به‌تعبیری پروژه‌ای که بتواند تقاطع کریدور شمال به جنوب و شرق و غرب را متصل کند که ایران می‌تواند نقش عمده‌ای در این پروژه ایفا کند و در منطقه شکوفا بشود و یک ظرفیت بزرگ اقتصادی را برای کشورهای منطقه و همسایه ایجاد کند.
اهمیت طرح ایران راه برای کشورهای منطقه و جهان
وی با بیان اینکه وزیر راه و شهرسازی اردیبهشت امسال در اجلاس سه‌جانبه ایران، هندوستان و روسیه پروژه ایران راه را مطرح کرد، گفت: این پروژه می‌تواند ظرفیت بسیار زیادی را برای کشورهای منطقه و کشورهای مهم جهان ایفا کند. ایران با ۱۵ کشور به‌صورت آبی یا خشکی متصل است؛ همچنین کشورهایی تحت عنوان کشورهای آسیای مرکزی داریم که در خشکی محصور هستند. با این پروژه تمام کشورهای آسیای مرکزی به‌راحتی می‌توانند به آب‌های آزاد متصل شوند. در کریدور شمال جنوب بحث روسیه به سمت ایران و هندوستان و بالاخص کشورهای آسیای مرکزی به کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان، مطرح است. از طرف دیگر محور شرق به غرب، چین به سمت اروپا می‌تواند نقش عمده‌ای را برای ظرفیت مهمی که در ایران وجود دارد ایفا کند.
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: برای این هدف، سه کار عمده قرار شد انجام بشود؛ یکی پروژه‌های زیرساختی است، مسئولیت این کار با وزارت راه و شهرسازی است که پروژه‌های زیرساختی را برای این مسیر فراهم کند. در کریدور شمال جنوب پروژه‌های مهمی مطرح است و آن بحث محورهایی است که می‌تواند از شرق یا غرب دریای خزر باشد و همچنین پروژه‌هایی که می‌تواند در شرق ایران بین چابهار، زاهدان و سرخس و مشهد باشد.
افندی‌زاده با طرح این پرسش که امروزه چرا در دنیا به کریدورهای ترانزیتی یا راهگذر ترانزیتی توجه می‌کنند؟ گفت: راهگذرها پایه‌ای هستند برای کریدورهای لجستیک، کریدورهای لجستیک به مراکزی می‌گویند که می‌تواند توزیع کالا را انجام بدهد، کریدورهای لجستیکی می‌توانند درنهایت تبدیل شوند به راهگذرهای تجاری و بعد می‌شود کریدورهای اقتصادی و بعد توسعه‌ای. برای همین تمام کشورهای دنیا که دنبال بسته‌های اقتصادی هستند، تلاش می‌کنند در موضوع حمل‌ونقل به بحث راهگذرها یا کریدورها بپردازند. راهگذرها در دنیا می‌تواند کشورها را به هم متصل می‌کند، منافع مشترک ایجاد می‌کند و در روان‌سازی و مسائل مختلف نقش دارد.
وی با بیان اینکه ایران در دنیا بین کریدور شمال جنوب و شرق غرب یک تقاطع ایجاد کرده، افزود: ما پروژه‌های خیلی عمده‌ای را در ایران داریم که اگر با نگاه ترانزیتی به آن‌ها نگاه کنیم، اولویت‌های کشور می‌شوند. ما مُدهای مختلف حمل‌ونقل داریم. به دلیل موقعیتمان و داشتن بنادر در شمال یا جنوب، از حمل‌ونقل دریایی برخورداریم؛ بیش از ۲۲۰ هزار کیلومتر راه را داریم که حدود ۳۰ تا ۳۵ هزار کیلومتر راه‌های اصلی هستند؛ در بخش خشکی هم بحث حمل‌ونقل ریلی مطرح است. البته در بخش حمل‌ونقل ریلی اتصال پیوسته عمل می‌کند، یعنی قطار می‌تواند از مسیر ریلی بین کشورهای مختلف حرکت کند، بازرسی‌ها به حداقل می‌رسد و سرعت می‌تواند به حداکثر خودش برسد، بنابراین به همین علت است که در ایران اولویت روی پروژه‌های ریلی گذاشته شده است.
پروژه رشت – آستارا از یک ماه و نیم دیگر آغاز می‌شود
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به پروژه رشت به آستارا و عملیات اجرایی آن گفت: طراحی‌های این پروژه دارد تمام می‌شود و از دولت روسیه برای این کار وامی گرفته شده و با توجه به موافقتنامه بین دو کشور، امیدواریم از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی، یعنی حدود یک ماه‌ونیم دیگر این پروژه شروع شود. این پروژه ۱۶۲ کیلومتر است و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد پل است و ما با تکمیل شدن این حلقه مستقیماً به جمهوری آذربایجان وصل می‌شویم، از جمهوری آذربایجان به روسیه و از روسیه به شمال اروپا؛ یعنی از شمال اروپا از طریق ریل به بندرعباس می‌آییم. این یعنی یک شبکه متصل شده که می‌تواند نقش عمده‌ای را در کریدور شمال جنوب ایفا کند.
افندی‌زاده با بیان اینکه پروژه رشت آستارا طبق برنامه پیش می‌رود، گفت: بعد از این که موافقتنامه در اردیبهشت ماه امضا شد، نزدیک به ۸ ماه طراحی آن طول کشید و ما طبق برنامه‌ای که داریم، تا پایان سال میلادی ۲۰۲۳ توافق اجرایی بین شرکتی که ایران معرفی کرده و شرکتی که روسیه معرفی کرده، صورت می‌گیرد و طراحی‌ها از سال بعد آغاز می‌شود. البته در این پروژه علاوه‌بر شبکه ریلی، تجهیزات و ناوگان هم در موافقتنامه وجود دارد. دولت روسیه هم به این پروژه خیلی علاقه مند است، چون مسیری که انتخاب شده به‌نفع دو کشور است.
وی با اشاره به پروژه چابهار – زاهدان و یونسی- مشهد بیان کرد: چابهار بندری است که به دریای آزاد متصل است و می‌تواند با طی مسیر بسیار کوتاهی، به کشورهای آسیای مرکزی حتی افغانستان و کشورهای دیگر متصل شود. این پروژه هم یکی از پروژه‌های کلان وزارت راه و شهرسازی است. از خود چابهار تا زاهدان حدود ۶۰۰ کیلومتر است که ۱۵۰ کیلومتر آن کاملاً افتتاح شده و ۴۵۰ کیلومتر دیگر ظرف یک سال و نیم تا دو سال آماده می‌شود. همچنین مسیر زاهدان به سمت یونسی که راه‌آهن بافق به‌سمت مشهد را قطع می‌کند، حدود ۹۰۰ کیلومتر است که در خراسان جنوبی ریاست محترم جمهور کلنگ آن را زدند و آن هم جزء پروژه‌های کلان وزارت راه و شهرسازی است، این مسیر بسیار کمک می‌کند که کشورهای آسیای مرکزی که کشورهای در حال رشد از نظر اقتصادی هستند به کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان وصل شوند.
توسعه همکاری‌ها با کشورهای همسایه
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر همکاری با کشورهای همسایه بیان کرد: کشور آذربایجان از طریق ایران می‌تواند به نخجوان وصل شود، بنابراین یک پروژه ریلی از طریق آق‌بند به سمت جلفا وجود دارد و آذربایجان می‌تواند ترانزیتش را از داخل ایران عبور دهد و به نخجوان ببرد. پروژه بعدی شبکه ریلی را از طریق بندر کاسپین به رشت وصل می‌کند که امیدواریم تا عید تمام شود، یعنی ما از طریق دریا حدود ۳۵ کیلومتر شبکه ریلی داریم و بعد وصل می‌شویم به رشت و رشت به شبکه ریلی کشور که بندرعباس است. شلمچه به بصره هم پروژه‌ای است که حدود ۴۰ سال است برای آن مذاکره می‌کنیم، این خط ریلی حدود ۳۵ کیلومتر دارد و می‌تواند به‌راحتی ایران را به عراق وصل کند و بعد به سمت سوریه برود.
افندی‌زاده درباره توسعه راه‌ها با کشور عراق بیان کرد: ما با کشور عراق سه پروژه داریم که دو تا از آن‌ها از قبل در برنامه بوده که یکی پروژه شلمچه – بصره است و دیگری کرمانشاه به خسروی. پروژه دیگر، خط ریلی از سنندج به باشماق و اقلیم کردستان است.
وی خاطرنشان کرد: در طرح جامع حمل‌ونقل که در حال تدوین است و امیدواریم ظرف چندماه آینده اولین نتایج آن ارائه شود، تقریبا بین تمام استان‌ها یا شبکه آزادراهی داریم یا شبکه بزرگراهی. تامین منابع شبکه بزرگراهی جزو وظایف دولت است، در بحث آزادراهی طبق قانون مشارکت بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری نیازمند است. تحول در حمل‌ونقل جاده‌ای جزو برنامه‌های آینده ماست، بالاخص توسعه به سمت غرب کشور و کشورهای ترکیه و کشور و پروژه‌های مختلفی هم برای این کار دیده شده که باید در اولویت‌بندی تامین منابع قرار گیرد.
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی درباره نحوه سرمایه‌گذاری در پروژه‌های حمل‌ونقلی بیان کرد: وزارت راه قسمت فنی و اجرایی را به عهده دارد، تامین منابع از دو محل می‌تواند اتفاق بیفتد، یکی از محل منابع دولتی و دوم از بخش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است و سرمایه‌گذاری خصوصی هم به دو قسمت تقسیم می‌شود، بخش داخلی و بخش خارجی. برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، بسته‌هایی آماده شده از طریق سازمان سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه‌گذاری داخلی هم از طریق سازمان مدیریت انجام می‌شود.
تلاش برای توسعه ناوگان ریلی با استفاده از توان داخل و واردات
افندی‌زاده با بیان اینکه پس از موضوع زیرساخت، موضوع نوسازی ناوگان اهمیت دارد، گفت: وقتی شبکه را ساختیم، باید برای کامل شدن و توسعه ناوگان تلاش کنیم. در حال حاضر نزدیک‌به ۸۵ تا ۹۰ درصد حمل‌ونقل ترانزیتی ما از طریق جاده است، ولی ما باید به سمت افزایش سهم حمل‌ونقل ریلی برویم، برای همین باید تعداد ناوگانمان در بحث ریلی بالاخص لوکوموتیو و واگن را افزایش دهیم. طبیعتاً از تولیدات داخل باید نهایت استفاده را کنیم و در کنار آن واردات انجام بدهیم. پیش بینی می‌کنیم در شبکه ریلی با کامل شدن این سیستم، می‌توانیم ظرفیت خوبی را ایجاد کنیم.
وی با اشاره به موضوع حمل‌ونقل ترکیبی در دنیا، اظهار کرد: اکنون دیگر تنها به یک مُد توجه نمی‌کنند و ما هم می‌توانیم از ظرفیت بنادرمان استفاده کنیم. در کنار این‌ها بحث‌های نرم‌افزاری مطرح است، یعنی عبور سریع کالا از مرزهای کشور. امروزه در دنیا پایانه‌ها فقط محل عبور هستند و ما باید برویم به‌سمت استفاده از سیستم‌های الکترونیکی، یعنی وقتی کالا می‌خواهد توسط کامیون عبور کند، مدارکش از قبل باید چک شده باشد و برای این کار نیاز است با تمام کشورها تفاهم‌نامه‌ها منعقد کنیم و تمام این اقدامات می‌تواند با هماهنگی و کامل شدن تجهیزات سخت‌افزاری انجام شود.
افزایش چشمگیر ترانزیت کالا از ابتدای سال
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر موضوع تجارت به‌عنوان اقدام مهم دیگر، گفت: وقتی زیرساخت‌ها آماده شد دیگر نقش تجارت مطرح است، یعنی ما باید مسیری را آماده کنیم که تجار از این موقعیت استفاده کنند و با اطمینان و امنیت و سرعت بالا و هزینه کم، کالایشان را عبور بدهند. کما اینکه در هشت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲، ۹.۵ میلیون تن عبور کالای ترانزیت داشتیم که نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱، نزدیک به ۳۰ درصد افزایش داشته است و امیدواریم تا پایان سال این عدد به ۱۳ تا ۱۳ و نیم میلیون تن برسد؛ البته در برنامه هفتم این عدد به مقدار ۵۰ میلیون تن هدف‌گذاری شده است.
افندی‌زاده با بیان اینکه ما در داخل کشور سرمایه زیادی داریم؛ اما باید به آن‌ها جهت دهیم، گفت: ما باید کاری کنیم که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حمل‌ونقل شکل بگیرد با تضمین‌هایی که دولت می‌دهد و با سودی که برای بخش خصوصی در نظر گرفته می‌شود. ما در حمل و نقل هنوز نتوانستیم این اعتماد را برای بخش خصوصی به‌صورت دراز مدت ایجاد کنیم، برای همین در وزارت راه و شهرسازی به‌دنبال ایجاد بسته‌های پیشنهادی هستیم که بتوانیم این اعتماد را با کمک دولت ایجاد کنیم و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به‌خصوص دادن از طریق تسهیلات بانکی برای این کارها صورت بگیرد. این کار در دنیا هم انجام می‌شود و بیشتر ساخت‌وسازها با بخش خصوصی است که البته آن‌ها سودشان را متناسب با سرمایه‌گذاری خودشان اخذ می‌کنند.