«۱۱۴۶، ۱۰۸۰، ۵۳۴، ۹۱۴، ۱۰۳۴، ۸۷۴» اگر این ارقام را با دقت نخواندید، دوباره بخوانید، ارقامی که جمعشان به ۵۵۸۲ می‌رسد. این‌ها عدد نیستند، جانند؛ شمار جان‌هایی که در تصادفات نوروزی بین سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ از میان ما رفتند و سال نو، سال خوبی برایشان نبود.
نیمرخ گیلان به نقل از ایسنا، با پایان تعطیلات نوروزی آخرین موج سفرهای بین شهری برای بازگشت نیز آغاز شده است، سفرهایی که عجله و شتاب برخی از رانندگان برای رسیدن به مقصد نگرانی بابت وقوع تصادفات را افزایش داده است، عجله‌ای که ممکن است، سبب شود تا برخی از رانندگان در حالت خستگی و خواب آلودگی به رانندگی ادامه دهند و برخی دیگر دست به تخلفاتی مانند سبقت یا سرعت غیرمجاز بزنند.
آمارهایی که سازمان پزشکی قانونی در اختیار ایسنا قرار داده حاکی از آن است که در طول اجرای طرح نوروزی سال ۱۳۹۶، ۸۷۴ تن در حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند، این آمار در نوروز سال ۱۳۹۷ افزایش یافت و به ۱۰۳۴ نفر رسید. ۹۱۴ نفر نیز در تصادفات نوروز ۱۳۹۸ جان خود را از دست دادند، در آن سال وقوع سیل سبب کاهش سفرهای بین شهری شده بود، اما آمار ۹۱۴ کشته نیز آمار بالایی محسوب می‌شود.
سال ۱۳۹۹ با کرونا تحویل شد و از این رو اعمال محدودیت‌های ترافیکی برای سفر و خانه‌نشینی بسیاری از شهروندان آمار کشته شدگان حوادث رانندگی را کاهش داد و به ۵۳۴ مورد رساند، اما در نوروز ۱۴۰۰ و در حالی که همچنان محدودیت‌های کرونایی پابرجا بود، آمار کشته‌شدگان افزایش یافت و به ۱۰۸۰ نفر رسید. اولین سال در قرن پانزدهم خورشیدی هم با جانباختن ۱۱۴۶ نفر در تصادفات آغاز شد تا در شرایط فروکش کرونا، تصادفات همچنان جان بگیرند.
مرگ بیش از ۶۰۰ تن در صحنه تصادفات نوروز ۱۴۰۲ تاکنون
حالا طرح نوروزی ۱۴۰۲ در حالی به روزهای پایانی خود رسیده که آخرین آمارهای اعلام شده از تصادفات رانندگی از مرگ بیش از ۶۰۰ تن در صحنه تصادفات حکایت دارد؛ آماری که اگر از الگوی سال‌های قبل پیروی کند، با احتساب جانباختگان در راه انتقال به مراکز درمانی و در مراکز درمانی که حدود ۵۰ درصد از کل جانباختگان را شامل می‌شوند، شمار آن باید از ۱۰۰۰ نفر عبور کند. آنطور که پیش از این سردار سید کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا گفته بود: «متاسفانه۵۱ درصد فوتی‌ها در دم می‌میرند و وقتی تصادف اتفاق می‌افتد جان خود را از دست می‌دهند. شش درصد در حین انتقال جان خود را از دست می‌دهند و ۴۳ درصد در بخش بیمارستانی فوت می‌کنند.»
گرچه آمارهای اعلام شده از سوی پلیس حاکی از کاهش تعداد تصادفات منجر به فوت در جاده‌های کشور است، کاهش فقره تصادفات الزاما به معنای کاهش فوتی‌ها نخواهد بود، البته در نهایت این سازمان پزشکی قانونی است که حدود یک تا دو ماه پس از پایان طرح آمار نهایی جانباختگان را با احتساب جانباختگان در بیمارستان و حین انتقال و ... اعلام می‌کند.
بیشترین علل تصادفات نوروز ۱۴۰۲ چه بود؟
همانطور که گفته شد، از ابتدای طرح نوروزی پلیس راهور و دیگر دستگاه‌های امدادی و خدماتی در جاده‌های کشور یعنی از ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۱ تا روزگذشته بیش از ۶۰۰ تن در همان صحنه تصادفات جان خود را از دست داده‌اند. تصادفاتی که سردار حسن مومنی، رئیس پلیس راه کشور مهم‌ترین علل وقوع آن در جاده‌ها را سرعت غیرمجاز، عدم توجه به جلو و خستگی و خواب آلودگی اعلام کرد و به ایسنا گفت: این سه عامل سبب وقوع ۸۲ درصد از کل تصادفات جاده‌ای در طول اجرای طرح نوروزی شده است.
او ادامه داد: این‌ها مواردی است که راننده در آن نقش مهمی دارد، راننده باید با سرعت مجاز و در مواردی حتی با سرعت مطمئنه حرکت کند. راننده باید توجه کافی به مسیر مقابل را داشته و از کار با گوشی تلفن همراه و ... در حین رانندگی پرهیز کند. همچنین باز هم این راننده است که باید خواب کافی داشته باشد.
مومنی افزود: ما بارها تاکید کرده‌ایم که رانندگان باید به ۳۰ کیلومتری شهرها دقت کنند، ۶۰ درصد تصادفات در ۳۰ کیلومتری شهرها رخ می‌دهد. چراکه راننده یا تصور می‌کند دیگر به مقصد رسیده و نیازی به استراحت ندارد، یا اینکه با نزدیک شدن به مقصد تلاش می‌کند تا با سرعت بیشتری به محل اقامت خود برسد. از طرف دیگر به این نکته هم توجهی نمی‌کنند که در تردد در حریم شهرها در مقایسه با جاده افزایش داشته و با همان سرعتی که در دیگر بخش‌های جاده مشغول رانندگی بودند در این محدوده هم به رانندگی خود ادامه می‌دهند.
رانندگان در روزهای پایانی تعطیلات نوروزی مراقب باشند
با توجه به اینکه در تقویم سال ۱۴۰۲، فردای روز سیزده بدر و در واقع پایان تعطیلات نوروزی با روز دوشنبه و میانه هفته آغاز می‌شود، بسیاری از مردم باید خود را به محل کار برسانند. همین موضوع سبب می‌شود که در روزهای دوازدهم و سیزدهم فروردین با عجله و شتاب زیادی قصد بازگشت به شهرهای خود را داشته باشند. صادق محمودی، سرپرست سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در این باره به ایسنا گفت: «من از رانندگان می‌خواهم که در این یکی دو روز پایانی تعطیلات نوروزی مراقب باشند. سازمان امداد و نجات همانطور که قبل تر اعلام کرده بود، از ۲۴ اسفند ماه با مشارکت هزاران نفر از امدادگران خود برای اجرای این طرح در آماده باش کامل است و این آماده باش تا ۱۴ فروردین ماه ادامه خواهد داشت. اما لازم است که رانندگان دقت بیشتری به مسیر و رانندگی داشته باشند.»
محمودی ادامه داد: «در این دو روز ممکن است برخی از رانندگان با عجله و شتاب بیشتری برای رسیدن به مقصد رانندگی کرده و همین موضوع سبب انجام یکسری تخلفات از سوی آنان در حین رانندگی شود، تخلفاتی مانند سرعت زیاد، سبقت غیرمجاز، عبور از شانه خاکی، عبور از لاین مخالف جاده، خستگی و خواب آلودگی و نظایر آن که ما آنها را به عنوان تخلفات مرگبار می‌شناسیم. توصیه ما به رانندگان این است که از انجام این تخلفات جدا پرهیز کنند.
استان‌های دارای بیشترین تصادفات مرگبار در نوروز ۱۴۰۱
سرهنگ احمد شیرانی، رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا نیز با اشاره به استان‌هایی که در ایام نوروز بیشترین تصادفات رانندگی مرگبار در آنها رخ داده، به ایسنا گفت: برخلاف تصور رایجی که برخی جاده‌های کوهستانی و پرپیچ و خم را جزو جاده‌های مرگبار می‌دانند، باید بگویم که آمارها نشان می‌دهد که بیشترین تصادفات فوتی در جاده‌های هموار و اصطلاحا کفی رخ داده است. البته رانندگی در جاده‌های کوهستانی و پرپیچ و خم نیزنیازمند مهارت بالایی است، اما موضوع این است که برخی تصور می‌کنند رانندگی در جاده‌های کفی کار آسانی است و از این رو دقت کمتری در حین رانندگی به خرج می‌دهد. از طرف دیگر ممکن است طولانی بودن جاده و یکنواخت بودن آن سبب شود تا از دقت و حساسیت راننده در حین رانندگی کاسته شده یا راننده دچار خستگی و خواب آلودگی شود.
او افزود: بیشترین تصادفات در جاده‌های جنوبی و مرکزی کشور رخ داده است. به همین دلیل نیز درخواست ما از رانندگان این است که هنگام رانندگی در چنین جاده‌هایی با دقت کافی رانندگی کرده و حتما به ازای هر دو ساعت رانندگی با توقف در حاشیه امن مسیر، حداقل ۱۵ دقیقه استراحت کرده و سپس ادامه مسیر دهند.
آمارهای پزشکی قانونی ازجانباختگان تصادفات رانندگی در نوروز ۱۴۰۱ حاکی از آن است که در نوروز این سال، استان سیستان و بلوچستان با ۱۲۴ مورد فوتی، بیشترین جانباخته حوادث رانندگی را به خود اختصاص داده است. پس از آن استان فارس با ۹۴ مورد فوتی در جایگاه بعدی قرار دارد. کرمان با ۹۲ و خراسان رضوی با ۷۹ مورد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
استان‌هایی مانند اردبیل، البرز، کردستان، کرمانشاه، مازندران که دارای جاده‌های کوهستانی هستند در طرح نوروزی سال ۱۴۰۱، به ترتیب، ۸، ۱۵، ۲۳، ۲۳ و ۲۳ مورد فوتی داشتند. کمترین جانباخته نیز مربوط به استان چهارمحال و بختیاری با پنج مورد فوتی بوده است.
کمتر از ۴۸ ساعت تا پایان تعطیلات نوروزی و ۷۲ ساعت تا پایان طرح نوروزی پلیس و دستگاه‌های امدادی و خدماتی در جاده‌ها مانده است، موج بازگشت از سفرها آغاز شده و احتمال طی امروز و فردا به اوج خود برسد. هنوز معلوم نیست زمانی که آمار پزشکی قانونی از قربانیان حوادث رانندگی در نوروز ۱۴۰۲ منتشر شود، جان چند نفر در این چند روز پایانی از دست رفته باشد، اما حالا می‌توان این آمار را با رعایت نکات گفته شده کاهش داد.