مدیر کل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو با اشاره به تداوم ممنوعیت و خرید و فروش قرص برنج، این سم را بیشترین عامل مسمومیت در میان سموم دانست.
نیمرخ گیلان/«نوشین محمد حسینی» مدیر کل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با ایلنا با در مورد مسمومیت و مرگ و میر در نتیجه مصرف انواع سموم اظهار کرد: از میان قرص برنج، سموم دفع آفات نباتی، جونده‌کش‌ها، سیانور و دیگر سموم؛ فسفید آلومینیوم یا قرص برنج در سال‌های اخیر با درصدی بین 55 تا 75 درصد از موارد مسمومیت ناشی از کل سموم یاد شده، جلودار مسمومیت‌های منجر به مرگ ناشی از سموم محسوب می‌شود.
وی افزود: همچنین قرص برنج به تنهایی عهده‌دار و علت ۱۱ درصد از کل مرگ‌های ناشی از مسمومیت بوده است. از سال 1396 تعداد مرگ ناشی از سم فسفید آلومینیوم یا قرص برنج روند صعودی داشته است. تعداد مسمومیت‌های ناشی از قرص برنج مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های مرجع مسمومیت در کشور نیز همین روند صعودی را نشان می‌دهد، مسمومیت‌های ناشی از قرص برنج در سال 1396، یک درصد، در سال 1397، 1.44 درصد، در سال 1398، 1.2 درصد، در سال 1399، 1 درصد، در سال 1400، 1.3درصد و در نیمه نخست سال 1401، 1 درصد از کل مسمومیت‌های مراجعه شده به بیمارستان‌ها را شامل می شود.
ممنوعیت واردات قرص برنج و خرید و فروش آن
محمد حسینی تأکید کرد: حتی یک مورد مسمومیت با قرص برنج هم نباید مشاهده شود؛ چرا که توزیع و خرید و فروش این سم در سطح کشور ممنوع بوده و از سال ۱۳۸۵ واردات قرص برنج توسط وزارت جهاد کشاورزی ممنوع اعلام شده است. از سال 1390 قرص برنج از جانب ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، کالای ممنوعه به شمار می‌رود و خرید و فروش و استفاده آن مشمول مجازات است.
این مقام مسئول سازمان غذا و دارو یادآور شد: قرص برنج از آفت کش‌های بسیار قوی و کاربردی است که برای از بین بردن و جلوگیری حشرات غلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کشور ما، استفاده از قرص های برنج در کشاورزی به دلیل کارآیی بالای این فرآورده برای از بین بردن آفات، قیمت ارزان، سهولت استفاده، نداشتن باقیمانده در محصول و در دسترس بودن با استقبال زیاد از سوی کشاورزان همراه بوده است ولی متأسفانه به دلیل عواملی مانند سمیت بالا و میزان کشندگی زیاد این ماده و سهولت دسترسی به این سم، در سالیان اخیر با آمار نسبتاً بالای مسمومیت های ناشی از این عامل در کشور به ویژه در برخی استان ها مانند تهران، گلستان، لرستان، اردبیل و سمنان مواجه بوده‌ایم.
وی ادامه داد: در صورتی که فرد قرص برنج را بخورد دچار مسمومیت خواهد شد و در صورتی که سم از بدن وی خارج نشود مرگ در پی خواهد داشت. همچنین اسشتمام بوی قرص برنج که در داخل کیسه‌های حبوبات و برنج نگهداری می‌شود به علت تصعید گاز خطرناک فسفین در محیط نیز سبب مسمومیت و متعاقب آن مرگ می شود.اگر گاز متصاعد شده از قرص یا گرد برنج به صورت اتفاقی استنشاق شد، به سرعت فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و سعی کنیم بدن او را گرم نگه داریم و مطمئن شویم که به راحتی نفس می کشد، سپس فرد را به مراکز درمانی و اورژانس انتقال دهیم. و خود فرد نجات دهنده نیز به همراه ورود به محیط از ماسک و دستکش‌های حفاظتی استفاده نماید. اگر گرد یا پودر ناشی از قرص برنج با لباس تماس پیدا کرد، به سرعت اقدام به تعویض آن کنیم. لباس آلوده را نباید در مکان‌های بدون تهویه یا بسته و مکان‌های عمومی رها کرد. در صورتی که قرص برنج، تعمدی یا اتفاقی بلعیده شود، باید هرچه سریع تر فرد را به مراکز درمانی و اورژانس منتقل کرد.